Cykl miesiączkowy, inaczej zwany menstruacyjnym, to ciąg cyklicznych zmian w obrębie jajników i błony śluzowej macicy zachodzący pod wpływem zmian stężeń hormonów. Miesiączka, obejmująca ok. 3-5 pierwszych dni cyklu ma związek z działaniem prostaglandyn, aktywujących skurcze macicy. Co ciekawe, to właśnie one odpowiedzialne są także za dolegliwości bólowe. Aby poczuć ulgę w trakcie „tych dni” można sięgnąć po leki dostępne bez recepty.

Leki przeciwbólowe, zwłaszcza niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), zmniejszają dolegliwości bólowe nawet u 70% kobiet. Substancją, która hamuje syntezę prostaglandyn jest m.in. deksketoprofen (zawarty np. w leku Ketesse 25). Deksketoprofen to skuteczny lek przeciwbólowy, który zaczyna działać szybko. Należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które są lekami z wyboru w objawowym leczeniu bólu menstruacyjnego.

Prawidłowo cykl miesiączkowy powinien trwać 28 dni, przyjmuje się jednak, że regularne cykle w zakresie od 21 do 35 dni również są wariantem normy, wynikającym z indywidualnych predyspozycji organizmu. Czas trwania cyklu liczymy od pierwszego dnia miesiączki do pierwszego dnia następnej miesiączki. Opóźniający się termin menstruacji to dla wielu kobiet powód niepokoju. Nie zawsze przyczyną tej sytuacji jest ciąża – istnieje wiele powodów wydłużenia cyklu. Warto je poznać, aby nie przegapić ważnych sygnałów wysyłanych przez nasz organizm.

Czy to ciąża?

Ciąża to pierwszy powód, który nasuwa się na myśl w przypadku opóźnienia terminu miesiączki. Aby potwierdzić lub wykluczyć tę możliwość można wykonać testy wykrywające obecność gonadotropiny kosmówkowej (β-HCG) w moczu. Ich zaletą jest łatwa dostępność (można zakupić je w aptece lub w drogerii) oraz stosunkowo niska cena. Niestety, są obarczone ryzykiem fałszywie ujemnego wyniku. Aby zminimalizować ryzyko błędu, nie powinno się wykonywać ich wcześniej niż 2 tygodnie od prawdopodobnego terminu zapłodnienia. Bardziej czułe, a przez to bardziej wiarygodne, jest badanie obecności β-HCG we krwi, które można wykonać prywatnie w wielu laboratoriach. Dodatni wynik powinien być zweryfikowany przez ginekologa. Do rozpoznania ciąży niezbędne jest bowiem stwierdzenie jej pewnych objawów: wysłuchanie czynności serca płodu, wyczucie ruchów płodu lub wizualizacja płodu w badaniu USG.

Tryb życia ma znaczenie

Czasami zdarza się, że zaburzenia miesiączkowania są wywołane czynnikami związanymi z naszym trybem życia. Na opóźnienie menstruacji może wpływać nagły bądź przewlekły stres oraz nadmierny wysiłek fizyczny. Przyczyną może być też spadek masy ciała, gdyż tkanka tłuszczowa stanowi główny rezerwuar energii potrzebnej do utrzymania funkcji rozrodczych. Wtórne zatrzymanie miesiączki jest jednym z pierwszych powikłań zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja i bulimia. Szukając przyczyny spóźniającego się okresu, warto zatem zastanowić się, czy w ostatnim czasie nie przytrafiła się nam stresująca sytuacja, zmiana otoczenia lub strefy klimatycznej, czy nie rozpoczęłyśmy intensywnych treningów lub zbyt restrykcyjnej diety odchudzającej.

Zaburzenia hormonalne

Utrzymujące się przez dłuższy czas nieregularne cykle lub zbyt rzadkie miesiączki są wskazaniem do pilnego zgłoszenia się na wizytę ginekologiczną. Przyczyną problemów mogą być bowiem zaburzenia hormonalne. Najczęstszym jest zespół policystycznych jajników (PCOS), który odpowiada aż za 75% zaburzeń cyklu miesiączkowego. Schorzenie to jest przyczyną nie tylko wtórnego braku miesiączki i niepłodności, ale może prowadzić do trądziku, hirsutyzmu czy otyłości oraz powikłań w postaci cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Leczenie PCOS polega na podawaniu odpowiednich środków hormonalnych. Pomocna bywa także odpowiednia dieta i umiarkowany wysiłek fizyczny, wspomagające redukcję masy ciała.

Inne przyczyny

Zaburzenia miesiączkowania mogą być związane z innymi zaburzeniami endokrynologicznymi. Jeżeli nieregularnym cyklom towarzyszą: otyłość, żywoczerwone rozstępy na skórze, nadciśnienie i podwyższona glikemia warto wykonać badania w kierunku zespołu Cushinga. Osłabienie, senność, suchość skóry, zaparcia oraz niskie ciśnienie tętnicze mogą z kolei wskazywać na niedoczynność tarczycy. Bardzo rzadką, lecz niebezpieczną dla zdrowia przyczyną, są również hormonalnie czynne nowotwory jajnika lub guzy przysadki mózgowej. Najlepszą profilaktyka tego typu schorzeń są regularne wizyty u specjalisty oraz wykonywanie podstawowych badań kontrolnych.